Hulp zoeken na seksueel grensoverschrijdend gedrag

Externe begeleiding en hulp voor pleger en slachtoffer

Het hulpverleningslandschap is versnipperd en soms zijn er wachtlijsten. Zowel het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (incidenten met minderjarigen), Centra Algemeen Welzijnswerk (incidenten met meerderjarigen) en 1712 zetten je op weg.

Lees hier hoe je zelf al een gesprek kan voeren met de betrokkenen in afwachting van externe hulp. Daarbij helpt het om na te denken wat een seksueel incident ons zegt over de betrokkenen.

Diensten voor zowel pleger als slachtoffer

• Vertrouwenscentra Kindermishandeling (VK): Vermoed je dat een kind misbruikt of mishandeld wordt? Neem dan contact op met een Vertrouwenscentrum Kindermishandeling. Zij kunnen de zaak verder opvolgen.
• Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW): Heb je een vermoeden van seksueel misbruik bij een meerderjarige? Neem dan contact op met Slachtofferhulp van het CAW in jouw buurt. Sommige CAW’s bieden ook hulp aan voor minderjarige slachtoffers en minderjarigen die zelf seksueel grensoverschrijdend gedrag stellen. Het CAW kan je informatie geven, begeleiden en administratief en emotioneel ondersteunen.

• 1712  is een hulplijn voor elke burger die vragen heeft over geweld, misbruik en kindermishandeling. Ze geven je informatie en advies of verwijzen je door naar verdere hulp.

Diensten voor slachtoffers

Afhankelijk van de hulporganisatie kan de specifieke werking en expertise verschillen. Hulpverleners proberen je vraag en je situatie te verduidelijken. Vervolgens kunnen ze je advies, informatie, hulp of begeleiding geven.

Is hun organisatie niet geschikt om je verder te helpen, dan gaan ze samen opzoek naar een organisatie die dit wel kan. Meestal ligt de focus op gesprekstherapie.

Slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag kunnen naast CAW’s en 1712 terecht bij:

• Zorgcentrum na Seksueel Geweld: slachtoffers van seksueel geweld, zoals verkrachting of aanranding, kunnen dag en nacht terecht in de drie centra. Wie anoniem een verhaal wil doen en hulp wil zoeken, kan terecht bij de chat van seksueelgeweld.be.
• Nu praat ik erover: als minderjarige kan je hier terecht met vragen over seksueel misbruik. Anoniem kunnen jongeren chatten om hun verhaal te vertellen.
• Aditi vzw: Aditi is er voor personen met een beperking. Aditi kan ondersteunen om enerzijds zicht te krijgen op de beeldvorming seksualiteit, een beknopte risicoanalyse te maken en te bekijken welke externe hulp aangewezen is zowel voor (vermoedelijke) dader als slachtoffer.
• Centra Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) bieden hulp en begeleiding aan slachtoffers van seksueel misbruik. Bij enkele centra kunnen ook minderjarigen die zelf seksueel grensoverschrijdend gedrag stellenterecht voor hulp en begeleiding.
• Seksuologen en psychologen: www.vindeentherapeut.be
• Zelfhulpgroepen: Vaak op initiatief van mensen die zelf ervaring hebben met (seksueel) grensoverschrijdend gedrag die hulp en advies, een luisterend oor of activiteiten bieden. Een voorbeeld is Punt. vzw: zij helpen je bij het vinden van een gepaste hulpverlener. Je kan bij hen je verhaal kwijt en zij gaan samen met jou op zoek naar de geschikte hulpverlener- of organisatie.

Diensten voor minderjarige plegers

Hulpverlening van een pleger kan gericht zijn op preventieve hulp: ‘Hoe kunnen we ervoor zorgen dat je dit grensoverschrijdend gedrag niet meer pleegt?'

Het startpunt kan zowel een gepleegd incident zijn als een aangevoeld probleem van de hulpzoeker zijn waarbij nog geen feiten zijn gepleegd.

In de sociale kaart 'Hulpverlening aan Jeugdige Seksuele Delinquenten in Vlaanderen' zijn verschillende organisaties terug te vinden die jonge plegers van seksueel grensoverschrijdend gedrag begeleiden.

Hieronder zijn enkele organisaties kort weergegeven.

Hoe kan ik zelf hulp bieden bij lichter grensoverschrijdend gedrag?

Soms duren de wachtlijsten zeer lang en wil je zelf als begeleider al aan de slag. Of de situatie is licht grensoverschrijdenden mits wat tips voelt je je zelf bekwaam genoeg om de betrokkene(n) te begeleiden.

• Geef het signaal dat men bij jou terecht kan voor een gesprek. Dat helpt al heel veel. Lees hier hoe je dit gesprek kan voeren.
• Gebruik het Sensoa Vlaggensysteem als je de betrokkene inzicht wil geven en laten leren uit de situatie.
• Wat zegt seksueel gedrag over de betrokkenen? Concretiseer welk gedrag je wil dat de betrokkene leert.

Tip 1

Informeer je zelf vooraf zodat je weet naar welke instanties je mogelijk kan doorverwijzen. Zowel op het gebied van hulpverlening, maar ook bij justitie.

Bij Zorgcentra na Seksueel Geweld kan je terecht voor de integrale aanpak.

Tip 2

Creëer een veilige ruimte en trek voldoende tijd uit. Zorg dat er een aparte ruimte voorzien is voor het gesprek en dat niemand jullie zal komen storen.

Vertel dat je er bent om te luisteren, maar dat je geen hulpverlener bent en dus graag mee wil nadenken over mogelijke hulpbronnen.

Tip 3

Niet iedereen weet wat hulpverlening of justitie precies inhoudt. Schets kort wat het kan inhouden voor hen: individuele gesprekken met een psycholoog, groepstherapie, zelfhulpgroepen, hulplijnen, …

Tip 4

Vraag waar zij nood aan hebben. Maak duidelijk dat je hen niets wil opleggen, dat het aan hen is om te beslissen of en waar ze hulp zoeken of een klacht indienen. Jij bent er enkel om hen hierover te helpen nadenken.

Tip 5

Worden ze graag doorverwezen? Vraag of ze graag de informatie meekrijgen om dan zelf contact op te nemen.

Of hebben ze meer ondersteuning nodig? Mogelijk voelen ze het als een grote drempel om zelf hulpverlening te contacteren. Bied dan aan om samen te bellen voor een afspraak of om mee te gaan bij de eerste keer dat ze een afspraak hebben.

Tip 6

Hulpverlening werkt niet als het wordt opgedrongen en niet iedereen heeft nood aan verdere begeleiding op dat moment. Het kan voldoende zijn om mee na te denken wie ze in hun persoonlijke kring hierover kunnen aanspreken.

Maak tegelijk duidelijk dat ze op een later moment, wanneer ze wel de nood voelen aan doorverwijzing, steeds bij jou terecht kunnen.

Tip 7

Noteer op voorhand enkele hulpverleningsinstanties (met wat extra uitleg en contactgegevens) en zorg dat je dit papier bij de hand hebt. Als betrokkenen aangeven op dit moment geen verdere hulpverlening te wensen kan je het papier meegeven.

Je kan dan zeggen "Ik begrijp dat je op dit moment geen nood hebt aan begeleiding of dat je hier niet graag met mij over praat. Ik geef je alvast deze informatie mee. Aan jou om te beslissen wat je er mee doet."