Wettelijk gezien mogen jongeren onder 16 jaar nog geen seks hebben met elkaar, maar geldt een uitzondering voor +14-jarigen. Hoe jij er als begeleider mee omgaat, hangt af van de visie van jouw organisatie.
Twee 15-jarigen willen in de leefgroep of thuis seks met elkaar hebben. Ze geven beiden aan het fijn te vinden, er lijkt geen druk of dwang te zijn en ze zijn even oud.
Dien je als organisatie aangifte te doen van seksueel gedrag, ook al is het normaal seksueel gedrag? Seksueel gedrag dient pas een reden tot zorg te zijn wanneer de jongeren en/of de omgeving nadelige effecten van het gedrag ondervinden.
Communiceer duidelijk naar de jongeren wat binnen het beleid als normaal seksueel gedrag wordt gezien en wat grensoverschrijdend is. Ook al gaat dit tegen de strafwet in. De criteria van het Sensoa Vlaggensysteem kunnen daarbij richting geven aan wat oké is.
Minderjarigen zetten de eerste stappen op het vlak van seksualiteit. Ze zijn volop aan het leren en moeten nog ervaring opdoen. Het kan dus inderdaad gebeuren dat jongeren onder de 16 jaar gaan experimenteren op seksueel vlak.
Ben je niet zeker of dit gedrag past binnen de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren, kan je de normatieve lijst van Sensoa raadplegen. De normatieve lijst beschrijft voorbeelden van seksuele activiteiten en gedragingen per leeftijdscategorie (0-18 jaar).
Vanaf 16 jaar ben je seksueel meerderjarig en beschik je over ‘seksueel zelfbeschikkingsrecht’. Dat betekent dat je vanaf 16 jaar voor de wet oud genoeg bent om toestemming te geven voor seksueel handelingen. Je mag dus seks hebben met iedereen ouder dan 16 jaar op voorwaarde dat jullie dit beiden willen.
Wie jonger is dan 16 kan volgens de wet geen toestemming geven tot seksuele handelingen. Wel geldt een uitzondering. Tussen de leeftijd van 14 en 16 jaar kunnen jongeren wél toestemmen met seksuele handelingen zolang het leeftijdsverschil met de andere persoon niet meer dan 3 jaar bedraagt en er geen gebruik wordt gemaakt van een gezags- of vertrouwensrelatie.
De voorwaarde is altijd dat beiden dit willen, uit vrije wil beslissen en gelijkwaardig zijn.
Seks met iemand jonger dan 16 (of 14 in geval van de uitzondering) kan altijd vervolgd worden voor verkrachting (indien volledige of gedeeltelijke penetratie) of aantasting van de seksuele integriteit. Zelfs als er toestemming werd gegeven is dit volgens de strafwet niet geldig.
De wet bestaat om kinderen en jongeren te beschermen voor seksueel misbruik door volwassenen of oudere jongeren. Niet om hen te bestraffen wanneer ze onderling experimenteren met wederzijdse toestemming.