Het is makkelijk genoeg om kwaad te worden. Maar kwaad zijn in de juiste mate, op de juiste tijd, om de juiste reden en op de juiste manier, dat is niet gemakkelijk.

Vrij naar Aristoteles

Kinderen, jongeren en volwassenen stellen allemaal wel eens onaf, onvolwassen en ongewenst gedrag. Bedenk dat ze met hun gedrag vooral communiceren over wat er in hun binnenwereld gebeurt. Help hen om hun emoties te reguleren en ze constructief te uiten.

Je hoeft de ander niet onmiddellijk te troosten of tot rust te brengen. Help en ondersteun hem of haar om stoom af te laten en de eigen emoties en behoeften goed te doorvoelen en te uiten. Help je gesprekspartner hierop een antwoord te vinden door empathisch te luisteren.

Emoties kunnen pas stromen als ze erkend worden. Daar moet je soms de ander mee helpen door mee te voelen en mee woorden te geven aan de emoties.

Vaak ontsporen emoties als men ze zelf niet erkent. Eens men ze erkent als belangrijke signaalgevers wordt de behoefte die erachter schuilt sneller helder.

Neem elke vorm van zelfregulering serieus en ondersteun de ander daarin. Ga er positief op in als iemand bijvoorbeeld zegt ‘laat me even razen’, laat me nu even bekomen’, ‘laat me even met rust’ of ‘dit zou mij nu helpen’.

Stap 1 - Openstaan en ontvankelijk zijn voor de eigen gevoelswereld

Emotieregulatie start met de emotie, bijvoorbeeld de boosheid, het verdriet of de angst op te merken en er even heel bewust bij te blijven. Een houding van onvoorwaardelijke aanvaarding is daarbij nodig.

Je kan de ander hierbij helpen door zelf rustig te blijven en de emotie te aanvaarden:

  • Benoem de emotie en toon er begrip voor.
  • Luister, observeer en veer mee.
  • Vraag eventueel: "Waar zit die emotie in je lichaam? Waar voel je ze het hardst?" Dit helpt om het gevoel behapbaar en hanteerbaar te houden.

Stap 2 - Actieve interesse tonen in de betekenis van gevoelens

Neem tijd om te voelen wat er gevoeld moet worden en om eerlijk te reflecteren.

Vraag:

  • "Wat maak je nu zo bang/boos/verdrietig?"
  • "Wat wordt er in jou geraakt?"
  • "Welke behoefte ligt daaronder?"

Stel je nieuwsgierig op naar de betekenis van het gevoel. Zo kun je diepere lagen onderzoeken en de essentie pakken. Dat helpt om de emotie constructief te uiten.

Mogelijks gaat het over:

  • een onvervulde behoefte, bijvoorbeeld: verbinding, honger, bewegen, ruimte, uitdaging, inspraak, autonomie, activiteit, aandacht, voorspelbaarheid, eerlijkheid, echtheid, …;
  • een gemis aan (juiste) informatie;
  • opgestapelde spanning.

Stap 3 - Vrijwillige actie

Vat samen en stimuleer vrijwillige actie. Zeg bijvoorbeeld: "Je voelt je boos en hebt behoefte aan duidelijkheid."

Begeleid het denkproces naar een concrete actie. Vraag bijvoorbeeld: "Is er iets dat jij hiermee wil doen? Wil je zelf een actie ondernemen? Is er een verzoek naar de ander(en)?"

Help kinderen, jongeren en jezelf tot rustkomen