Mogelijk liggen accenten anders in verschillende soorten organisaties. Zo zal je in residentiële voorzieningen meer rekening houden met slaap- en wassituaties, in onderwijs meer met educatie. In elke context kan je je afvragen wat de noden en mogelijkheden zijn van de doelgroep op het vlak van educatie, omgevingsinterventies, afspraken en regels, zorg en begeleiding.

Deze gezondheidsmatrix van Gezonde School helpt je het overzicht te maken. Je kan markeren waar je al staat en wat nog kan verbeteren. Zo krijg je een visueel overzicht.

Download

Hoe motiveren we gezond seksueel gedrag? Hoe kunnen we competenties van doelgroep en intermediairs versterken?

educatie

Individuen weerbaar maken betekent dat je in de opvoeding of begeleiding aandacht besteedt aan die elementen die ervoor kunnen zorgen dat de persoon zichzelf kan beschermen en niemand in gevaar brengt.

Enkele reflectievragen voor de doelgroep:

  • Stellen we informatie beschikbaar in begrijpelijke taal en via handige communicatiekanalen?
  • Geven we seksuele en relationele vorming aangepast aan de leeftijd of ontwikkelingsfase, en hoe organiseren we dat?
  • Wat verwacht de doelgroep op dat vlak?

Enkele reflectievragen op teamniveau:

  • Hoe screen je je begeleiders bij aanwerving en in de loop van hun tewerkstelling?
  • Is er een lijst met competenties, waar ook seksualiteit begeleiden toe behoort?
  • Is er een beleid rond bijscholing, teamondersteuning en cliëntbesprekingen?
  • Hoe kan men begeleiders blijvend motiveren tot een positieve ingesteldheid tegenover seksueel gedrag en seksuele ontwikkeling?
Hoe richt je de omgeving in zodat die de seksuele gezondheid positief beïnvloedt of seksueel gezond gedrag kan uitlokken of bevestigen?

omgevingsinterventies

Hoe vertaal ik de visie van mijn organisatie in hoe we de omgeving inrichten? Is er een duidelijke omgangscultuur en accommodatie die het welbevinden en de bescherming van de doelgroep stimuleert?

Een incident kan soms leiden tot het opfrissen of herbekijken van de inrichting van de omgeving, groepsindeling, privacy, ...

Enkele reflectievragen:

  • Zijn er condooms en is er anticonceptie beschikbaar?
  • Kan men surfen naar betrouwbare sites zoals allesoverseks.be of zanzu.be?
  • Is er voldoende privacy om oké seksueel gedrag te stellen, zoals zoenen en vrijen?
  • Is er bezoek van andere cliënten of externen toegelaten op de kamer?
  • Hoe zijn slaap-, was-, omkleed- en douchesituaties georganiseerd?

Moedigen de afspraken en regels gezond seksueel gedrag aan?

Afspraken en regels

Vaak is het nuttig bestaande afspraken en regels ter discussie te stellen en de doelgroep op hun niveau mee te laten reflecteren over hoe je die het best in praktijk brengt. Vaak worden regels eenzijdig opgesteld in functie van de efficiënte organisatie van de zorg of het aanbod, maar denkt men bij het opstellen van regels in verband met bijvoorbeeld gezamenlijke douchebeurten of toiletbezoek, nachtelijk toezicht, inrichting van de leefruimte of klas niet aan de beleving van de doelgroep zelf.

Enkele reflectievragen:

  • Zijn er duidelijke en gelijkwaardige regels over kledij, uitgaan, online seksualiteit, …?
  • Zijn de huisregels in functie van de efficiënte organisatie, maar denken we bij gezamenlijke douchebeurten, nachtelijk toezicht, omkleedmomenten, … genoeg aan de beleving van de doelgroep?
  • Hoe frissen we de huisregels, afspraken en visie op? Via nieuwsbrieven, teamvergaderingen, posters, …?
Hoe voorkom je seksueel grensoverschrijdend gedrag door bedreigende factoren weg te nemen of beschermende factoren te versterken?

zorg en begeleiding

Zorg en begeleiding omvat het organiseren en uitvoeren van detectie (vb. herkennen van signalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag), interventie (vb. begeleiden van de doelgroep na seksueel grensoverschrijdend gedrag) en kwaliteitsvolle verwijzing naar de zorg (vb. een wegwijzer maken voor gerichte doorverwijzing en hulpverlening).

Enkele reflectievragen:

  • Wie kan er diepgaander de ernst van seksueel grensoverschrijdend gedrag inschatten, de verdere opvolging van een incident of vermoeden opvolgen, alle betrokkenen op een correcte manier inlichten, met de andere cliënten en het team communiceren en passende maatregelen nemen?
  • Is er specifieke zorg beschikbaar, bijvoorbeeld via een verpleegkundige, psycholoog of contact met externen?