Hoe ga je om met claimend of aandachtvragend gedrag?

Aandacht vragen is normaal

Het is normaal en gezond om beroep te doen op een ander en de aandacht op jezelf te richten. Zeker als je het moeilijk hebt. Anders doe je jezelf tekort. Op zo’n momenten is het begrijpelijk dat er een onevenwicht is tussen geven en ontvangen.

Het is moeilijk als er geen evenwicht meer is tussen wat aan zorg en hulp gevraagd wordt en de noodzaak of het nut ervan. Dan is er sprake van claimend of aandachtvragend gedrag.

Wat is claimend gedrag?

Onder claimend gedrag verstaan we doorgaans dat iemand aanhoudend om aandacht vraagt, niet in staat is de aandacht te delen met anderen of niet kan wachten tot hij aandacht krijgt.

Of denk bijvoorbeeld aan een kind, jongere of volwassene die:

• regelmatig onnodig hulp of bijstand vraagt bij dingen die hij zelf al weet of aankan;
• telkens komt met een andere vraag of onduidelijke vragen blijft stellen;
• hulp blijft vragen, ook als je die net al gaf;
• op allerlei manieren de aandacht op zich probeert te vestigen;
• zich dikwijls verontwaardigd of achtergesteld voelt zonder objectieve reden;
• dringende hulp of bijstand eist voor minder dringende zaken;
• dingen op een vanzelfsprekende, te nadrukkelijke, dramatische, denigrerende of dreigende manier vraagt.

We spreken ook makkelijk van claimend gedrag als de omstandigheden ongunstig zijn of als we het zelf druk hebben. Als het niet past in onze ‘agenda’.

Het is dus niet enkel wat de ander doet dat bepaalt of je van claimend gedrag spreekt. Ook de eigen ervaring, mentale ruimte en inschatting spelen mee.

Als we iemand als ‘claimer’ bestempelen, zeggen we daarmee dus ook iets over onszelf.

Claimend gedrag hangt vaak samen met een psychische nood, bijvoorbeeld onzekerheid, angst, eenzaamheid, verveling, verdriet en andere emotionele pijn.

Of er kan een depressie onderliggen, een dwangmatigheid, een overheersende persoonlijkheid, psychotische problemen, of overdreven bezorgdheid voor ziekte.

Of je hebt te maken met een volwassene dat als kind alleen mocht ontvangen en op die manier een patroon herhaalt.

Hoe ga je om met claimend gedrag?

Omgaan met claimende mensen is tijdrovend en vaak lastig en frustrerend. Het claimende gedrag wordt vaak als negatief ervaren door het dwingende karakter ervan en het feit dat het nooit genoeg lijkt te zijn.

Het vraagt veel professionaliteit, geduld en uithoudingsvermogen. Je krijgt hiermee een spiegel voorgehouden.

Een aantal handvaten om ermee om te gaan zijn:

Mensen claimen niet zomaar. Zoek naar de achterliggende oorzaken.

Wat is de aanleiding van dit gedrag? Tracht samen het claimende gedrag positief te herbenoemen als een behoefte. Dat kan bijvoorbeeld de behoefte aan bevestiging of de behoefte aan geruststelling zijn. Zo doe je recht aan wat er feitelijk aan de hand is en kan je er beter op inspelen.

Neem de werkroutines onder de loep

Zorg dat er flexibiliteit en ruimte zit in de organisatie van het werk. Een te grote tijdsdruk maakt dat er weinig ruimte is om in te gaan op wat hier en nu gebeurt. Net zo ontstaan er patronen die afhankelijk en aandachtvragend gedrag versterken.

Neem een stapje terug en bekijk je eigen attitude, houding en opvatting ten aanzien van het claimende gedrag

Misschien houd je het mee in stand door je eigen houding? Benoem wat dit gedrag bij je teweegbrengt ten aanzien van je cliënt en geef transparant aan hoe je erop zal reageren als dit nog gebeurt. Zo word je voorspelbaar.

Bijvoorbeeld: "Ik merk dat je me wekelijks tot vijftien mails stuurt. Als ik die met aandacht wil behandelen kom ik in conflict met mijn andere verantwoordelijkheden. Dat frustreert mij want ik wil aandacht besteden aan wat jij nodig hebt. Tegelijk voelt het onnatuurlijk en onmogelijk om dat via mail te doen. Wat ik je kan beloven is dat ik je mails wekelijks met jou bespreek in onze gesprekken. Voor dringende dingen kan je me bellen tijdens mijn permanenties. Twijfel niet om in hoge nood ook contact op te nemen met 1712."

Zorg goed voor jezelf en je collega’s

• Bespreek claimend gedrag en wat dit met jullie doet regelmatig binnen je team.
• Bescherm jezelf en de zorgvrager door goede werkafspraken te maken en een gemeenschappelijke strategie uit te werken.

Registreer het claimende gedrag en maak het zichtbaar

Hoe vaak komt het gedrag echt voor? Als je er moe en wanhopig van wordt, overschat je sneller de frequentie ervan. Het lijkt alsof de ander niets anders meer doet.

Door het gedrag een tijdje nauwgezet te registreren krijg je een beter zicht op het verloop ervan en het effect van je aanpak.