Een agressie-incident valt zelden of nooit uit de lucht. Als je er vanop afstand naar terugkijkt, zie je verschillende factoren direct en indirect een rol spelen bij het ontstaan ervan. Risicofactoren vergroten de kans dat er zich een incident voordoet. Beschermende factoren verlagen die kans. Deze lijst helpt je om na een incident de beïnvloedende factoren op verschillende niveaus in kaart te brengen.
Zet een ‘+’ bij de factoren die positief vervuld zijn of die beschermend werken.
Zet een ‘-’ bij de factoren die negatief vervuld zijn of die een risico inhouden.
Zet een ‘0’ bij de factoren die niet van toepassing zijn.
❏ Biologische factoren: genetisch, hormonaal, neurofysiologisch…
❏ Lichamelijke factoren: pijn, basisbehoeften, infecties, bloedsuiker...
❏ Middelengebruik: medicatie, alcohol, drugs
❏ …
❏ Sociaal
❏ Emotioneel
❏ Cognitief
❏ Ontwikkelingsstoornis
❏ …
❏ Frustratietolerantie
❏ Zelfregulerend vermogen
❏ Impulscontrole
❏ Gemoedstoestand
❏ Zelfbeeld
❏ Perspectief
❏ Inzicht, introspectief vermogen
❏ Communicatieve vaardigheden
❏ Probleemoplossende vaardigheden
❏ Gewelddadige denkbeelden
❏ Mate van zelfredzaamheid/afhankelijkheid
❏ Psychiatrisch ziektebeeld
❏ …
❏ Traumatische en angstige ervaringen
❏ Verleden van agressie en geweld (als dader of als slachtoffer)
❏ …
❏ Veiligheid: controle versus machteloosheid
❏ Mate van zich geborgen/verbonden voelen
❏ Gebrek aan inspraak
❏ Stress/spanning
❏ Seksuele/relationele frustraties
❏ Frustraties door verstandelijke beperking
❏ Frustraties door fysieke beperking
❏ Frustraties door beperkt sociaal netwerk
❏ …
❏ Ligging van de gebouwen
❏ Staat van de gebouwen
❏ Af te leggen afstanden
❏ Indeling van de ruimten
❏ Mate van overzicht
❏ Onderhoud
❏ Beschikbaar materiaal
❏ ICT
❏ Materiaal
❏ Hulpmiddelen
❏ …
❏ Lawaai
❏ Prikkels
❏ Bewegingsvrijheid
❏ Mate van privacy
❏ ...
❏ Gebeurtenis/verandering/spanning binnen de familie
❏ Gebeurtenis/verandering/spanning bij personeel
❏ Gebeurtenis/verandering/spanning bij groepsgenoten
❏ Agressieve rolmodellen
❏ ...
❏ Weekend
❏ Vakantie
❏ Feest(dag)
❏ Buiten kantooruren
❏ …
❏ Stijl(en) van leidinggeven en omgaan met macht
❏ Organisatiecultuur
❏ Visie op zorg, agressie, seksualiteit, alcohol en drugs, pesten,…
❏ Prioriteiten van het beleid
❏ Administratie
❏ Financiële situatie
❏ Wachtlijsten
❏ …
❏ Aanwervingsbeleid
❏ Introductie- en inwerkprogramma’s voor nieuwe medewerkers
❏ Persoonlijke ontwikkelingsplannen: training, instructie, coaching
❏ (Bij) scholingsprogramma's
❏ Intervisie/supervisie
❏ Functioneringsgesprekken
❏ …
❏ Coördinatie, rol- en taakverdeling
❏ Groepskenmerken: cliënten, team, afdeling
❏ Groepsgrootte
❏ Groepssamenstelling
❏ Teamsamenstelling
❏ Werkomstandigheden: personeelsbezetting, werktijden, werkdruk, teamsfeer, …
❏ Regels: hoeveelheid en duidelijkheid
❏ Mate van toezicht op de afdeling
❏ Procedures, afspraken en de opvolging ervan
❏ Communicatie, overleg, samenwerking, afstemming en ondersteuning
❏ Kennis en informatieuitwisseling in en tussen teams, afdelingen, organisaties
❏ …
❏ Fysieke gesteldheid
❏ Sociale, emotionele en psychische gesteldheid
❏ Lichaamstaal
❏ Basishouding, attitude, bejegening
❏ Conflicthanteringstijl
❏ (non)verbale communicatiestijl
❏ Inzicht in eigen kernkwaliteiten en valkuilen
❏ Kennis
❏ Vaardigheden
❏ Ervaring(en)
❏ Interventies en handelingen:
❏ Doelen
❏ Verwachtingen
❏ Therapie-/behandel-/verzorgingsaanbod
❏ Tempo van de hulpverlening
❏ Dagindeling
❏ Activiteiten aanbod: tempo, variatie, passend bij interesses en mogelijkheden…
❏ Regels, afspraken
❏ Toezicht
❏ …
Contact tussen cliënten (H2)
❏ Mate van wederzijdse steun
❏ Mate van onderlinge spanningen door bv. pesten, stelen, vernielen, …
❏ Agressieve rolmodellen, besmetting van crisisgedrag
❏ …
❏ Mate van wederzijdse steun
❏ Mate van onderlinge spanningen door bv. pesten, stelen, vernielen, …
❏ Agressieve rolmodellen, besmetting van crisisgedrag
❏ …
Analyseer agressie-incidenten met de visgraatmethode