Visie-oefening voor teams: is dit seksueel gedrag grensoverschrijdend?

Doe de test

Gebruik deze test met korte, ambigue situaties. Vul ze voor jezelf in. Tel op het einde alle punten op.

1 punt

“We leven in een tolerante maatschappij. Hier is niets problematisch aan de hand. Dit moet kunnen.”

2 punten

“Hier is iets aan de hand, maar dat moet niet overdreven worden. De persoon moet erop aangesproken worden dat zijn gedrag niet zo normaal is en dat het geen kwaad zou kunnen om hulp te zoeken. Maar dat mag vrijblijvend zijn.”

3 punten

“Dit klopt niet meer. Hier moet iets mee gebeuren. De hulpverlening moet ingeschakeld worden. En als het niet vrijwillig kan, moet een andere weg gezocht worden.” 

4 punten

“Dit is ernstig. Hier moet klacht neergelegd worden, zodat justitie haar werk kan doen.”

Behaalde score: __

Situatie 1

Koen is 13 jaar en krijgt bijles van een meisje uit het zesde middelbaar. Ze vertelt hem over haar problemen met haar vriendje. Ze vindt Koen eigenlijk veel leuker dan haar vriendje.

Ze vraagt of ze Koen niet mag ‘inwijden in de liefde’. Koen is er heel blij mee. Hij is fier dat hij ‘het’ mag leren van een ouder meisje. Ze vraagt hem wel om er met niemand over te spreken.  

Situatie 2

Charlie is 17 jaar en heimelijk verliefd op zijn buurvrouw. Hij vindt haar heel aantrekkelijk en wil eigenlijk ook wel seks met haar. Hij weet niet goed hoe hij dit aan haar duidelijk kan maken.

Op een dag steekt hij een pornoboekje onder de ruitenwisser van haar auto. Als de buurvrouw instapt en zich aan het stuur zet, ziet ze een pornofoto voor zich. 

Situatie 3

Achmed (15 jaar) denkt dat hij op jongens valt, maar vindt niemand van zijn leeftijd leuk. Hij vindt jongens van 11 à 12 jaar leuker om mee om te gaan.

Op Instagram zoekt hij contact met zo’n jongens. Wanneer hij vrienden met hen is, stuurt hij via privéberichten naaktfoto’s van zichzelf.  

Situatie 4

Nour is 13 jaar en voert regelmatig seksuele chatgesprekken online. Hierbij stuurt zij ook regelmatig seksfilmpjes van zichzelf door.       

Situatie 5

Michael wil graag naaktfoto’s maken van zijn vriendin. Zij ziet dat niet zo zitten. Michael smeekt haar en zegt dat zij daarmee toont hoe graag ze hem ziet. Uiteindelijk zegt ze ja. 

Situatie 6

Wouter is 17 jaar en maakt moeilijk vrienden. Hij zoekt contact via het Internet, maar maakt daarbij een vals profiel aan. Kan hij eraan doen dat de persoon met wie hij zo goed over seks kan chatten, een 13-jarig meisje blijkt te zijn?      

Situatie 7

Kevin houdt ervan om de metro te nemen, zeker wanneer het druk is. Op deze manier kan hij makkelijk foto’s nemen van meisjes en vrouwen die hij aantrekkelijk vindt. 

Situatie 8

Jesse houdt van zachte hemdjes. Hij steelt een aantal hemdjes van de meisjes in de leefgroep en gebruikt deze bij het masturberen.      

Situatie 9

Jimmy, 16 jaar, surft elke dag naar pornowebsites en masturbeert zich dan. Op een dag gebruikt hij hiervoor ook de laptop van de leefgroep. De leefgroepbegeleiding ontdekt dat hij vaak kijkt naar filmpjes waarin familieleden seks met elkaar hebben.

Situatie 10

Lars en zijn vrienden en vriendinnen spelen een spelletje waarheid, durven of doen. Wanneer Evy aan de beurt is kiest ze voor ‘doen’. Lars zegt dat ze haar borsten moet tonen.       

Situatie 11

Julie, 16 jaar, moet vaak oppassen op haar broertje Thomas, die 11 jaar is. Thomas vertelt haar dat hij op school geleerd heeft over de voortplanting.

Hij zegt dat hij dat wel spannend vond en dat hij uitkijkt naar de volgende les. Julie antwoordt daarop dat zij hem wel les wil geven en dat zij hem alles ‘in het echt’ kan tonen.

Situatie 12

Dawid, 15 jaar, heeft een oudere zus van 17, wiens vriendje regelmatig blijft slapen. Op een avond gaat hij door het sleutelgat gluren wanneer zij seks hebben.

Situatie 13

Malika is nog hopeloos verliefd op het vriendje dat haar heeft gedumpt. Ze belt hem iedere dag en spreekt verleidelijke boodschappen in op zijn voicemail. Op een dag staat ze aan zijn deur en toont ze hem haar borsten.

Situatie 14

Glen leert een meisje kennen op een fuif. Ze knuffelen en kussen samen. Glen is onbezorgd, want ze ziet er zeker 16 jaar uit, vindt hij.

Hij schrikt zich dan ook te pletter wanneer hij de volgende dag aangehouden wordt. Er is een klacht tegen hem neergelegd wegens aanranding van een 14-jarige.

Situatie 15

Sandra voert haar vriendin Tanja dronken op een feestje. Ze weet dat haar vriendje graag eens zou tongkussen met twee meisjes tegelijk.

Na een tijdje weet ze haar vriendin te overtuigen om mee naar buiten te gaan. Tanja klaagt dat ze zich duizelig voelt, maar gaat dan toch gewillig in op de vraag van Sandra en haar vriendje om samen te zoenen.      

Situatie 16

Pjotr is 11 jaar en poseert naakt voor zijn webcam en vraagt aan alle surfers om hetzelfde te doen. Hij vindt dit erg spannend.

Situatie 17

Jonas heeft een vakantiejob in het gemeentelijke zwembad. Hij heeft een loper van de kluisjes en steelt soms ondergoed.  

Situatie 18

Vincent (16 jaar) vindt hygiëne belangrijk. Wanneer zijn jongere broertje (11 jaar) in bad gaat, kruipt Vincent er dan ook vaak bij. Zo kan hij zijn broertje leren hoe hij zich goed moet wassen en helpt hem bij de intieme hygiëne.

Situatie 19

Leslie is verliefd op haar IB. Zij overlaadt haar met complimentjes en neemt ook contact met haar op via Facebook en Instagram. Op een bepaald moment blijkt ze ook de sjaal van haar IB gestolen te hebben. 

Situatie 20

Cindy is 15 jaar en heeft een verstandelijke beperking. In het weekend zag ze haar oudere broer naar een pornofilm kijken. Dit heeft haar nieuwsgierigheid opgewekt.

Op maandagavond, wanneer ze terug is in de leefgroep, vraagt ze aan Jan om zijn kleren uit te doen. Cindy ontkleedt zich en gaat dan op Jan liggen. 

Mogelijke leidraad bij teamreflectie

• Het maximum te behalen punten is 80 (je bent voor een strenge aanpak); het minimum te behalen punten is 20 (je bent voor een heel tolerante aanpak). 

• Ga in gesprek over het behaalde aantal punten. Belangrijk om hierbij in het achterhoofd te houden is dat tolerant handelen niet per definitie beter is dan repressief handelen en omgekeerd. Sommige problemen zouden bijvoorbeeld kunnen worden voorkomen als er soms wat minder tolerant zou worden opgetreden bij eerste kleine seksueel grensoverschrijdende incidenten. Maar ook een eenzijdig repressieve aanpak kan ernstige nadelen hebben.  

• Bekijk waar mogelijke verschillen vandaan komen: welke argumenten worden er gegeven met betrekking tot de gekozen reacties? 

• Zou de situatie anders ingeschat worden als de personages een andere leeftijd/geslacht/ verstandelijke beperking/relatie hadden? 

• Vormt het een verschil of het gedrag offline of online gesteld wordt? 

• Is er een verschil als de personages in het verleden al pleger- of slachtofferervaringen hadden? 

• Bekijk samen hoe er omgegaan kan worden met mogelijke verschillende opvattingen in het team. 

• Gebruik deze oefening als input voor de visietekst