Verschil tussen regels en afspraken?

Wat is een regel?

Een regel bepaalt hoe je je moet gedragen. Het is een gedragsvoorschrift. Je zet ze in om het gedrag van mensen te regelen om zo belangrijke domeinen te vrijwaren.

Denk bijvoorbeeld aan gezondheid, veiligheid of welzijn. Regels hebben een dwingend karakter. Ze worden eenzijdig opgesteld en iemand ziet toe op het naleven ervan.

Leef je ze niet na? Dan volgt er een maatregel of consequentie.

In onze maatschappij gelden regels en binnen organisaties blijven ze geldend. Dat maakt een eenduidige regel soms noodzakelijker dan een overlegde afspraak.

Wees waakzaam dat je de maatschappelijke regels niet loslaat. Ze zijn noodzakelijk om de veiligheid, gezondheid en welzijn te waarborgen.

Enkele voorbeelden:

• Onder de 16 jaar is alcohol verboden. Je komt nuchter binnen.
• Kinderen en jongeren verdienen zuivere lucht. Binnen roken of in hun buurt roken is verboden.
• Je veiligheid is belangrijk. We verzetten ons tegen agressief of gewelddadig gedrag.

Maatschappelijke regels zijn continu in evolutie. Zo ligt de wettelijke leeftijd om seks te mogen hebben op 16 jaar. Toch kunnen jongeren onder die leeftijd seksuele handelingen stellen zonder dat dit een probleem hoeft te zijn.

Lees hier hoe je als organisatie kan omgaan als een jongere jonger dan 16 jaar toch al seksuele handelingen wil stellen.

Wanneer zet je regels in?

Zet regels bewust in om grenzen te stellen aan gedrag dat destructief en gevaarlijk is voor de mensen waarmee je werkt. Beperk je tot het regelen van 10% van die gedragingen die een gevaar zijn voor hun of jouw welzijn, gezondheid en veiligheid.

Minder regels is voor iedereen prettig. Regels hebben meer ‘MOETiveren’ in zich dan motiveren.

Te veel en te gedetailleerde regels leveren weerstand, verzet en verlies van autonomie. Ze zijn gericht op controle en beheersing en dragen niet bij aan een goed klimaat.

De nadruk komt te liggen op het handhaven van de regels. Daardoor kan een repressieve sfeer ontstaan en kunnen bestaande gedragsproblemen verergeren.

Wat is een afspraak?

Een afspraak is een overeenkomst. Het is iets dat je in gelijkwaardig overleg vrijwillig met elkaar afspreekt en aan elkaar toezegt. Afspraken zijn nodig om prettig te kunnen samenleven en -werken.

Er is pas een afspraak als alle partijen vinden dat het een afspraak is. Dus als iedereen er achterstaat. Dat betekent dat alle partijen er de voordelen en het belang van inzien en dat iedereen er zich toe verbindt om ze na te leven.

Lukt het iemand niet om de afspraak na te komen? Dan is het de bedoeling dat deze persoon de andere betrokkenen daarvan op de hoogte brengt. Het niet kunnen nakomen van de afspraak zie je niet als een ‘fout’ of een ‘overtreding’ maar wel als een leermoment.

Je zoekt samen naar een manier waardoor het wel lukt om de afspraak na te komen of waardoor je de gevolgen ervan kan beperken. Geef in dit verband ook zelf het goede voorbeeld.

Merk je dat een afspraak regelmatig niet aanslaat en zijn waarde of doel verliest? Dan bespreek je ze opnieuw.

Ga samen na wat de knelpunten zijn. Misschien is de afspraak niet meer geschikt voor de huidige situatie. Of misschien zijn er andere en betere oplossingen of afspraken mogelijk.

Afspraken herzie je altijd in samenspraak. Het voordeel daarvan is dat ze zo ruimte bieden om te oefenen en te leren uit ervaringen.

Enkele voorbeelden:

• Het is fijn als je vindt wat je nodig hebt. Je legt het materiaal dat je gebruikt terug op zijn plek.
• Je zegt waar je naartoe gaat tijdens vrije momenten. Dat helpt om toe te zien op je veiligheid.

Wanneer zet je afspraken in?

Met afspraken kom je meer tegemoet aan de basisbehoeften van verbondenheid, competentie en autonomie. Via de dialoog ontstaat gelijkwaardigheid, verbondenheid en een gezamenlijk gevoel van verantwoordelijkheid.

Doordat je doelgroep laat meedenken en hen laat voelen dat ze invloed hebben op de gemaakte afspraken, daag je hen uit zelf regie te nemen en doe je recht aan hun behoefte aan zelfbepaling en autonomie.

Doseer het aantal groepsafspraken. Maak afspraken over 30% van die gedragingen die het samenleven aangenamer maken. Installeer voor de overige 60% goede gewoontes.