Tucht na grensoverschrijdend gedrag

Wanneer is tucht effectief?

Tucht is pas effectief als de betrokkene leert uit het gestelde gedrag. Het kan variëren naargelang hoe ernstig de grens werd overschreden.

Bij licht grensoverschrijdend gedrag kunnen volgende maatregelen volstaan: 

• berisping (verwittiging, aanmaning of waarschuwing) 
• een remediërend gesprek
• extra toezicht
• uitsluitingsperiode voor bepaalde activiteiten 
• bepaalde rechten niet krijgen 
• bepaalde taken of functies niet kunnen uitoefenen 
• schorsing voor een korte periode

Bij zwaar tot ernstig grensoverschrijdend gedrag kunnen volgende maatregelen toegevoegd worden:

• schorsing voor een lange periode
• definitieve schorsing of ontslag​

Heel uitzonderlijk zijn extra maatregelen nodig in hulpverleningscontexten. Deze vragen omkadering in het beleid:

• afzondering​
• beperken van bewegingsvrijheid (op bepaalde plaatsen en momenten)​
• fysieke controle​
• gedwongen medicatie

Wat zijn goede tuchtmaatregelen?

Tucht en sancties zijn nodig om een grens te trekken. Wel zijn ze het sterkst als je voor een leermoment kan zorgen.

Weeg volgende zaken af:

• Is de tucht in verhouding tot de ernst van het grensoverschrijdend gedrag?​
• Levert het inzicht op?​
• Leidt het tot herstel?​
• Geeft het kans tot nadien opnieuw starten?​
• Maakt de persoon die het grensoverschrijdende gedrag stelde nadien niet opnieuw anderen of zichzelf tot slachtoffer?​

Pas het even toe op onderstaande voorbeelden. Zijn dit effectieve tuchtmaatregelen na seksueel grensoverschrijdend gedrag?

• In een leefgroep mogen kinderen en jongeren niet meer per twee of drie alleen zijn.
• Jongeren mogen geen internet gebruiken wanneer blijkt dat ze sexy foto’s hebben gestuurd naar anderen.
• Een volwassene een viespeuk noemen omdat die flirt met anderen.
• Twee maanden gsm afgeven voor het slapengaan na het betrappen op porno kijken​.
• Een kleuter van school verwijderen nadat het kind een potlood in de poep van een ander kind stak.​
• Een jongere uitsluiten van groepsactiviteiten omdat die verschillende andere jongeren seksueel benaderde.

Extra toezicht als tucht?

Extra toezicht is enkel efficiënt als je zicht hebt op wat eventuele risicosituaties zijn, bijvoorbeeld busritten, speeltijden, …

Een valkuil is dat door een verhoogd toezicht de privacy vergeten wordt, bijvoorbeeld bij wassen, omkleden, online…

Toezicht verhogen kan effectief zijn om: 

• verder probleemgedrag te vermijden;
• nieuw slachtofferschap te voorkomen.;
• probleemgedrag verder te analyseren;
• specifieke (ped)agogische en hulpverlenende interventies te formuleren.

Voorbeeld tuchtreglement

Bij meldingen van ongewenst gedrag bij de vertrouwenspersoon, wordt een inschatting van de ernst gemaakt volgens het Sensoa Vlaggensysteem (bij seksueel grensoverschrijdend gedrag) of het Grenswijs ernstinschattend systeem (bij ander dan seksueel grensoverschrijdend gedrag).

Mogelijke tuchtmaatregelen zijn

1. Vervolggesprek over de huisregels en dialoogregels, met als centrale gedachte: botsing en verschil van mening is mogelijk.
2. Het maken van afspraken om toekomstige incidenten te vermijden.
3. Het geven van een waarschuwing.
4. De herziening van het takenpakket.
5. Het aanstellen van een coach/toezicht.
6. Volgen van een verplichte begeleidingssessie (extern).
7. Schorsing voor bepaalde duur.
8. Uitsluiting of ontslag.
9. Strafrechtelijke procedure.

De sanctie wordt bepaald door de ernst van de overtreding en het al dan niet herhaaldelijk voorkomen. Meerdere tuchtmaatregelen kunnen gecombineerd worden.

Elke sanctie wordt schriftelijk gemotiveerd en meegedeeld.

De Aanspreekpersoon Integriteit geeft een advies voor de sanctie in samenspraak met het verantwoordelijke personeelslid en/of de voorzitter van de organisatie.

De raad van bestuur bevestigt de sanctie.