Leer je weerbaar opstellen tegen groepsdruk

Wat is groepsdruk?

Het is de druk die een groep uitoefent opdat jij iets zou doen wat de groep wil. Die druk kan je live ervaren, maar ook online.

Groepsdruk heeft positieve kanten. Samen sta je sterk. Je kunt elkaar helpen of aanmoedigen: samen gezonder beginnen eten, beginnen sporten of samen je schouders zetten onder een sociaal project.

Maar groepsdruk kan ook negatief zijn: als je druk voelt om dingen te doen die niet mogen, die niet goed zijn of die je niet wilt. Zo kunnen je vrienden je aanzetten tot stelen, pesten, vandalisme en ander grensoverschrijdend of regelovertredend gedrag om erbij te horen.

Het is niet makkelijk om tegen groepsdruk in te gaan. De angst om er niet meer bij te horen of je vrienden te verliezen als je niet meedoet, kan groot zijn.

Leer ‘stop’ zeggen tegen groepsdruk

Denk vooraf al eens goed na over wat jouw grenzen zijn

• Wat wil je wel en wat wil je niet doen?
• Waarom beslis je daar zo over? Wat vind je daarin belangrijk?

Als je dan in een situatie komt waarin je verleid wordt om dingen te doen, kan je makkelijker nee zeggen. Want je hebt er al vooraf afspraken met jezelf over gemaakt.

Word je met een nieuwe uitdaging geconfronteerd?

Zeg dan tegen de groep dat je er even over wil nadenken. Laat je niet dwingen tot een snelle keuze. Win tijd zodat je je eigen keuze kan maken. Stel jezelf deze vragen:

• Wat vind ik belangrijk?
• Voel ik me hier goed bij? Waarom wel? Waarom niet?
• Waar ligt mijn grens?
• Doe ik dit voor mezelf of voor mijn vrienden?
• Waarom zou ik meedoen? Wat zijn de gevolgen als ik ja zeg?
• Wat zijn de gevolgen als ik nee zeg?

Heb je toch al eens iets gedaan waar je niet achter stond?

Het is niet omdat je dat toen deed, dat je het nu opnieuw moet doen. Je mag veranderen van mening. Soms heb je eerst een ervaring nodig om te weten wat je wel en niet wil.

Wil de groep iets doen wat jij niet wilt?

• Zoek iemand die er ook zo over denkt: samen sta je sterker.
• Wees assertief en zeg duidelijk nee wanneer je iets niet wilt doen. Leg ook kort uit waarom en ga daarover niet in discussie. Iedereen heeft recht op zijn mening.

Als anderen je toch onder druk zetten en dwingen, ga je beter weg.

Bedenk dan dat mensen die je mening en grenzen niet respecteren, die jou niet jezelf laten zijn en je proberen dwingen, geen echte vrienden zijn.

‘Nee’ zeggen en voor jezelf opkomen, kan lastig zijn

Omdat je er graag wil bij horen of omdat je geen vrienden wil verliezen. Maar als je iets doet wat je eigenlijk helemaal niet wilt doen, maakt je jezelf ongelukkig.

Als je opkomt voor jezelf en je grenzen, blijf je echter trouw aan jezelf, behoud je een goed gevoel over jezelf en toon je respect voor jezelf. Je laat daarmee zien dat je niet zomaar meeloopt met de rest en dat je voor jezelf nadenkt en beslist.

Door je zelf te respecteren krijg je bovendien respect van anderen.

Het komt voor dat mensen in een groep doen wat één persoon zegt

En dat terwijl de meerderheid er niet achter staat of erover twijfelt. Als jij er wat van zegt, dan durven meer mensen ook voor zichzelf opkomen. Je helpt ze door het voorbeeld te geven.

Heb je twijfels of voel je dat jezelf de druk niet aan kan?

Praat er eens met een buitenstaander over.

Wat als je groepsdruk aan het werk ziet?

• Voel je dat er meer mensen zijn die liever nee zeggen? Praat erover met elkaar en spreek af dat je het voor elkaar opneemt als iemand een van jullie iets opdringt.
• Val een ander bij wanneer die laat weten niet mee te willen doen. Zeg dat iedereen vrij is om eigen keuzes te maken.

Ook in teams komen ongeschreven regels en groepsdruk voor

Maak dat bespreekbaar. Anders kan het tot onderhuidse spanningen leiden en kan het ervoor zorgen dat mensen niet meer voor hun mening durven uit te komen. Dit gaat ten koste van het werkplezier, de samenwerking en de doelstellingen.

Ga met elkaar op een verbindende manier in gesprek en sta open voor elkaars mening en belang. Zorg voor een veilige sfeer waarin iedereen bereid is naar elkaar te luisteren.