Hoe personen met een beperking ondersteunen  in online seksueel gedrag?

Er zijn verschillende redenen om te denken dat je cliënt online seksualiteit niet aankan. Zo kan contextblindheid ervoor zorgen dat de betrokkene ‘in het echte leven’ al moeite heeft om in het dagelijkse leven grenzen in te schatten.

Of kan je inschatten dat de persoon in kwestie onvoldoende eigen grenzen kent, geen inzicht heeft in grenzen van anderen, gebrek heeft aan empathie, … Je kan je afvragen of dat in een online context niet nog moeilijker is.

Het kan ook zijn dat de begeleiding de context van online seksualiteit zelf niet goed genoeg kent om de cliënten hierin te begeleiden. Investeer dan in vorming en bevorder de deskundigheid van het team over online seksualiteit.

Op kwaliteitsniveau

Vanuit het idee dat seksuele gezondheid een basisrecht is, moeten we toch kijken hoe we dit mogelijk maken voor personen met een beperking en welke ondersteuning zij daarbij nodig hebben.

Check of ook online seksualiteit voldoende aan bod komt in de visietekst en in de gedragscode.

Op preventief niveau

Ga preventief het gesprek aan op maat van de cliënt aan de hand van visueel materiaal, korte en duidelijke boodschappen.

Reik voldoende veilige online opties aan op het vlak van seksualiteit.

Zo nodig kan je extra veiligheid installeren, bijvoorbeeld door een wachtwoord op de gsm te zetten zodat je controle hebt over het gsm-gebruik, of kan je een veilige internetbrowser installeren,…

Schenk hier wel genoeg aandacht aan de privacy van de cliënt. Zoek een evenwicht tussen ondersteuningsnood en privacy.

Maatregelen kunnen tijdelijk zijn, altijd met het oog op leren.

Op reactief niveau

Soms kan het na een incident wel nuttig zijn om even de toegang tot online kanalen te beperken. Dit heeft enkel nut als het beperkt is in tijd en hier psycho-educatie aan gekoppeld is.

Lees hier hoe je met cliënten kan werken rond online seksualiteit:

• Psycho-educatie: hoe grensoverschrijdende sexting oké krijgen
• Psycho-educatie: sexting, leuk of niet?
• Psycho-educatie: hoe online toestemming vragen en hoe online nee zeggen
• Psycho-educatie: hoe afspraken maken over sexting
• Psycho-educatie: risico’s inschatten van sexting

Werk eventueel na een incident met een veiligheidsplan om zowel voor de jongere als voor het team duidelijkheid te bieden.

Schets duidelijk wat niet oké is en waarom en wat positief alternatief gedrag is. Social scripts rond sexting kunnen dit ondersteunen.

We gingen in het handelingsplan dan op zoek hoe hij op een andere oké manier naar seksuele beelden kon kijken.

Online seksualiteit kan een onderdeel zijn van het handelingsplan. Screen of de competenties om te spreken over seksualiteit aanwezig zijn in het team.

Bevorder de deskundigheid van het team hierover. Zijn deze nog niet voldoende aanwezig? Toets dan af of een seksuoloog dit gesprek met de betrokkene kan aangaan. Vind een seksuoloog.

Mogelijke gespreksonderwerpen om te spreken over online seksuele beelden kunnen zijn:

• Wat zijn pornosites waar de betrokkene zich oké bij voelt?
• Is de porno die je ziet realistisch? Alternatieve beelden kan je vinden via feministische pornofilms zoals van regisseur Erika Lust.
• Welke beelden zie je graag?

Als de persoon toch graag sexy beelden met iemand wil delen, zijn belangrijke topics:

• Weet naar wie je sexy foto’s stuurt. Wanneer kan je iemand vertrouwen?
• Een foto die je krijgt, mag je niet doorsturen. Wat doe je met de foto die je krijgt?
• Vraag niet aan iemand die je niet kent een sexy foto. Aan wie kan je een sexy foto vragen?

Ga op zoek naar een oplossing op maat van jouw cliënt. Een one-size-fits-all oplossing bestaat niet. Het vraagt van begeleiders de nodige inventiviteit, creativiteit en open geest om op te zoek te gaan naar een oplossing op maat bij online seksuele vraagstukken.

Deze tips kunnen helpen:

• Geef duidelijk de grenzen aan.
• Leg uit waarom die grenzen er zijn.
• Bespreek wat de eventuele risico's zijn.
• Voorzie een veilige en privécontext (ook voor niet online).
• Ondersteun hoe men gevoelens kan uiten.

De organisatie Aditi vzw kan je hierin ondersteunen.