Formuleer een definitie van seksueel grensoverschrijdend gedrag in je beleid

Definitie volgens het Sensoa Vlaggensysteem

Seksueel gedrag kan oké zijn of grensoverschrijdend. We gebruiken het Sensoa Vlaggensysteem om te bepalen of seksueel gedrag oké is of niet. Het Vlaggensysteem gebruikt 6 criteria om een situatie te beoordelen: 

1. Wederzijdse toestemming: alle betrokkenen gaan akkoord en voelen zich er prettig bij.
2. Vrijwilligheid: er is geen sprake van beloning, manipulatie, druk of dwang.
3. Gelijkwaardigheid: de partners zijn gelijkwaardig op vlak van leeftijd, intelligentie, macht, maturiteit.
4. Ontwikkeling- of functioneringsniveau: het gedrag is typisch en aanvaardbaar voor de ontwikkelingsfase. Er zijn geen redenen om zich zorgen te maken over het seksuele functioneren.
5. Context: het gedrag houdt rekening met de omgeving en stoort/choqueert niemand.
6. Impact: het gedrag veroorzaakt geen fysieke, emotionele of psychische schade bij de persoon zelf of bij het slachtoffer.

Vanaf het moment dat één van deze criteria niet oké is, spreken we van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Op zoek naar een geschikte definitie voor de definitie in je beleid?

Onderstaande voorbeelden zetten op je weg.

Beperk je beleid echter niet tot neerschrijven van wat niet oké is, maar besteed in je visie (link naar gidspagina over visie) en in je gedragscode aandacht aan wat oké seksualiteit of seksueel welbevinden is.

Korte definitie gebaseerd op het Sensoa Vlaggensysteem

Onder seksueel grensoverschrijdend gedrag verstaan we gedrag dat de eigen integriteit of die van de ander kan schaden.

Het gaat daarbij niet alleen over geslachtsgemeenschap maar ook over kussen, aanraken tot zelfs het geven van seksuele opmerkingen. 

Als één van de volgende voorwaarden niet vervuld is, spreken we over seksueel grensoverschrijdend of ongepast seksueel gedrag: wederzijdse toestemming, vrijwilligheid, gelijkwaardigheid, gedrag dat in overeenstemming is met de seksuele ontwikkelingsfase of functioneringsniveau, een positieve impact heeft op zichzelf of op de ander of rekening houdt met de context. 

Erkenning van het leerproces van kinderen en jongeren

Sensoa maakt een onderscheid tussen seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik.

Niet élke vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag is namelijk intentioneel. Kinderen en jongeren leren en gaan daarbij soms over grenzen.

In onze visie erkennen we dit leerproces. Niet elke vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag door kinderen en jongeren is dus a priori seksueel misbruik.

Voor Sensoa is seksueel misbruik elke vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag, verbaal, fysiek, al dan niet opzettelijk, 

• waarbij duidelijk geen wederzijdse toestemming bestaat;
• en/of dat niet vrijwillig is;
• en/of waar het slachtoffer veel jonger is of in een afhankelijkheidsrelatie staat ten opzichte van de pleger.

Het staat tegenover ‘seksuele integriteit’: "het grondrecht op onaantastbaarheid van het eigen lichaam." Seksuele integriteit houdt in dat je verantwoordelijk omgaat met je eigen seksualiteit en die van de ander.

Definitie van een advocatenkantoor

Elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of lichamelijk gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast of een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd.

Onder andere alle strafrechterlijke inbreuken (zoals voyeurisme, kinderlokken, grooming, aanranding van de eerbaarheid, kinderpornografie, verkrachting, exploitatie van prostitutie en pooierschap) zijn gevallen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. 

Indien nodig: focus op seksisme

Als je een waardenoordeel velt op basis van iemands geslacht, dan is dit seksisme. Je bent dan vooringenomen tegen iemand op basis van het feit dat die andere persoon een man óf net een vrouw is.

Stereotype ideeën over vrouwen zijn dat ze typisch sentimenteel, zorgend, onambitieus of niet voldoende intelligent zijn. Ook worden vrouwen vaak op het uiterlijk beoordeeld en wordt er op hun aantrekkingskracht ingezoomd.

Mannen worden meestal als dominant, agressief of macho afgedaan. 

Dit gedrag kan leiden tot discriminatie, waarbij iemand op grond van zijn of haar geslacht verschillend behandeld wordt, bijvoorbeeld op het vlak van taalgebruik.

Als seksisme ernstige vormen aanneemt, kan dit leiden tot mannenhaat (misandrie) of vrouwenhaat (misogynie).